Klub Paralotniowy - ParaLotNisko - Paralotnie, Napędy PPG, Solo210, Parapower

Układy zapłonowe napędów SOLO 210 - Kajan 2010

Słowem nudnego wstępu

        Użytkując nasze napędy niewiele myślimy na temat ich budowy, parametrów pracy czy możliwości zwiększenia mocy (tuningu). Dopóki ów napęd spełnia swoją rolę dając odpowiednią moc i nie sprawia problemów technicznych, cóż może nas obchodzić jego budowa? Często wszelkie regulacje i usprawnienia wolimy pozostawić fachowcom. I dobrze. Niech specjaliści zajmują się swoją specjalizacją. Wśród latających istnieje grupa entuzjastów, która swoje napędy wykonuje sama, bądź przynajmniej je ulepsza. Ludzie ci, oprócz dodatkowych koni mechanicznych, czerpie także przyjemność z wykonywanych usprawnień. Niezależnie od tego, do której grupy zaliczasz siebie, zapraszam do przeczytania rozważań teoretycznych na temat układów zapłonowych w napędach PPG. Pod koniec artykułu podamy prosty sposób na wykonanie układu zapłonowego do napędów opartych o silniki SOLO 210.

Jak zawsze, większość teorii, porad i rozwiązań udało mi się zdobyć będąc u Kajana.

Teoria względności wyprzedzenia zapłonu

        Zapewne wiesz, że do działania silnika benzynowego niezbędne jest zapalenie mieszanki rozpylonej przez gaźnik. Rolę tę pełni iskra występująca pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej. Z kolei przeskok iskry pomiędzy elektrodami występuje pod wpływem wysokiego napięcia generowanego w uzwojeniu wtórnym cewki zapłonowej. W tym momencie musimy się zatrzymać, aby wyjaśnić, jakie czynniki mają wpływ na jakość generowanej iskry. Otóż najistotniejszy czynnik to kształt oraz długość trwania impulsu generowanego przez moduł zapłonowy, jakość świecy (odstęp i temperatura elektrod) oraz jakość i stan przewodu zapłonowego. Od jakości generowanej iskry zależy szybkość, z jaką zapala się mieszanka paliwowo - powietrzna, gdyż nie zapala się ona w całej powierzchni, lecz od górnej części głowicy i wędruje zapalając resztę powierzchni mieszanki. Oczywiście dzieje się to bardzo szybko, lecz w zakresie bardzo wysokich obrotów ma to niebagatelny wpływ nie tylko na moc, ale na ilość spalanego paliwa. Nam oczywiście zależy, aby występująca iskra miała nie tylko dużą moc, ale zwiększony czas trwania. W nowoczesnych układach zapłonu nie występuje zjawisko mostkowania świecy co jest efektem odkładania się nagaru na świecach. Dzięki temu nie trzeba często czyścić świecy. W zapłonie bezstykowym - wykorzystywanym w napędach PPG, nie występują przerywacze, które mogą ulegać awarii na skutek wypalania styków. Duża i dłuższa niż w klasycznym zapłonie iskra zmniejsza się o kilkanaście procent zużycie paliwa.

        Dobry moduł zapłonowy powoduje zapłon całej mieszanki w krótszym czasie, przez co jest dokładniej spalona. Im lepsza i pewniejsza iskra, tym mniejsze problemy choćby z odpalaniem silnika, gdyż dobre moduły generują iskrę nawet przy bardzo wolnym obracaniu koła magnesowego. Jest to tak zwany lekki rozruch. Skupmy się teraz nad pojęciem wyprzedzenia zapłonu. Wyprzedzenie zapłonu to kąt, w przy którym następuje zapłon mieszanki przed osiągnięciem przez tłok swojego górnego położenia.

        W silniku spalinowym zapłon mieszanki powinien następować tuż przed osiągnięciem przez tłok górnego martwego położenia. Kąt wyprzedzenia to właśnie tak wielkość, która informuje, z jakim wyprzedzeniem mierzonym w stopniach obrotu wału korbowego zapala się iskra na elektrodzie świecy zapłonowej. Punktem wyjścia jest górne martwe położenie tłoka. Jeśli mówimy, że kąt wyprzedzenia zapłonu wynosi 12 stopni, to oznacza, że zapłon następuje wówczas, gdy do górnego martwego położenia tłoka brakuje 12 stopni obrotu. Zwykle kąt wyprzedzenia w silnikach spalinowych waha się w granicach od 20 do 33 stopni. Poza tymi granicami występuje predetonacja (powyżej 33). Poniżej  wartości - przegrzanie. Wraz ze wzrostem obrotów na wale potrzebne jest zwiększanie wyprzedzenia kąta zapłonu, aby mieszanka zdążyła się dopalić przed maksymalnym położeniem tłoka. Aby było to możliwe, stosuje się zapłony o zmiennym kącie wyprzedzenia. W napędach PPG zwykle stosuje się stałe wyprzedzenie zapłonu. Wyprzedzenie zapłonu dla silników dwusuwowych ustawiane jest optymalnie dla  3/4 lub 4/5 maksymalnych obr/min silnika, po to, aby przy niskich obrotach nie pojawiała się predetonacja i silnik nie wyrywał szarpaczki z ręki przy odpalaniu. Dla opryskiwacza Solo to 2,2 mm (23stopnie)  przed górnym martwym punktem przy założeniu, że 3/4 maks obrotów to 5000 obr/min.

        W przypadku zbyt małego kąta wyprzedzenia zapłonu proces spalania przedłuża się, trwa zbyt długo od momentu gdy tłok już minął górny martwy punkt. Mieszanka dopala się po minięciu maksymalnego górnego położenia tłoka, przez co dopala się w wydechu  zmniejszając moc i przegrzewając silnik.

        Z kolei jeśli kąt wyprzedzenia zapłonu jest zbyt duży, zapalenie mieszanki następuje za wcześnie, gdy tłok ma jeszcze do pokonania zbyt długą drogę do górnego punktu. Powoduje to zwiększenie parcia przed osiągnięciem maksymalnej, górnej pozycji tłoka, co zmniejsza moc (hamując tłok) a w konsekwencji może uszkodzić wał i łożyska.

        Na stronie http://cra3y.olympusclub.pl/adv.php jest wygodny kalkulator wyprzedzenia zapłonu. Wystarczy podać skok tłoka i mm przed GMP a skrypt poda wartość w stopniach. Dla SOLO 210 skok wynosi 54 mm. Jeśli chodzi o Simonini , wartość w stopniach zawiera się pomiędzy 22 a 33 stopnie.

Moduły zapłonowe w napędach PPG

W napędach PPG znajdziemy kilka typów układów zapłonowych.

Amatorskie: niektóre konstrukcje oparte tylko na cewce WN bez cewki generującej niskie napięcie, którego dostarcza pakiet akumulatorków zamontowanych w uprzęży. Taki napęd PPG lata do momentu rozładowania się akumulatorków (nawet do kilku godzin). Takie zapłony mogą być efektywne ze względu na bardzo dobrą jakość iskry. Często pozbawione są szarpanek, zamiast których odpalanie są od śmigła. W naszych rozważaniach pominiemy tego typu rozwiązania, jako mało profesjonalne, spotykane tylko w bardzo amatorskich.

Kompletne moduły: moduły bezstykowe pozbawione elementów ruchomych, takich jak przerywacz. Najczęściej taki moduł stanowi komplet sam w sobie w jednej cewce. Dzięki temu zapłony są nieskomplikowane i niemal bezawaryjne. Cewka współpracuje z kołem magnesowym, które wytwarza impuls w cewce NN a ta od razu indukuje prąd WN dla świecy. Wadą rozwiązania jest brak dodatkowego napięcia, które może ładować akumulator a dodatkowo takie zapłony w starszych wersjach wymagają szybszego kręcenia kołem magnesowym, aby wygenerować iskrę. Przykładem takiego zapłonu jest moduł zapłonowy od pilarki spalinowej. Dużo lepszym rozwiązaniem są moduły od kosiarek.

Moduły z cewką i modułem elektronicznym: nowoczesne moduły elektroniczne pochodzą zwykle od skuterów. Podstawą jest tutaj solidne koło magnesowe i zespół cewek generujących napięcie dla modułu elektronicznego. Zespół ten może także współpracować z akumulatorem. Sam moduł elektroniczny jest często zamontowany oddzielnie, poza kołem zamachowym.

Stara szkoła konstruktorów mówi, że najlepszym zapłonem dla silnika Solo był oryginalny zapłon platynkowy.
To prawda i mają dodatkową zaletę: są tanie, bo są niemodne.

Niezależnie od rozwiązania w twoim napędzie, możesz przyjąć, że działa on na bazie modułu pochodzącego z kosiarki lub skutera.

      Zapłony w nowych konstrukcjach Igora (www.parapower.pl ) posiadają  wersję lekkiego rozruchu, co umożliwiło bezbolesne odpalanie napędu na plecach. Moduł słoweński "Iskra" generuje dobrą iskrę nawet przy niewielkim obrocie koła zamachowego. Wersja ta zastąpiła starą konstrukcję topornego w odpalaniu zapłonu. Kolejnym modułem jest zapłon stosowany przez Kajana w napędach Solo GT i Solo MZ. Zapłon charakteryzuje się bardzo lekkim odpalaniem poprzez generowanie iskry o długim czasie trwania już przy niewielkim przekręceniu koła magnesowego. Wielką zaletą zapłonu tego typu jest jego niska cena. Ten typ zapłonu jest ulepszoną wersją zapłonów ze zdjęć 1 oraz 3.

Kolejny zapłon to moduł Krzyśka Gajdy - (Cra3y). Jest to zapłon oparty o cewkę Ducati. Jest to ulepszona wersja zapłonu ze zdjęcia nr 1. Zastosowanie takiej cewki wymaga opóźnienia wyprzedzenia zapłonu. Na cewce Słoweńskiej oryginalnie jest 23 stopnie a po zmianie na Ducati zapłon występował przy 27 stopniach. Wymaga to więc drobnej korekty.

Na ostatnim zdjęciu mamy zapłon amatorski. jak widać, można dostosować zapłon z byle czego aby osiągnąć zadawalający efekt (taka ciekawostka).

Silniki SOLO210 produkowane przez Hirth od tradycyjnego Parapower różnią się jedynie cewką Ducatti orazmetalową szarpanką, zamiast plastykowej.

Zapłon "firmowy"czy "zamiennik" z Allegro?

Jak zaważyliście, zarówno słowo firmowy, jak i zamiennik umieściłem w cudzysłowie. Od dzisiaj będziesz wiedział, że nie ma żadnej różnicy pomiędzy cewką dedykowaną przez producenta a tą kupioną na Allegro o tym samym symbolu. Dlaczego? To proste. Tak naprawdę, cewka kupiona w sklepie z częściami do skuterów lub sprzętu rolniczego może być w tym przypadku oryginalna. Skoro tak, to wygląda na to, że części kupowane u producentów czy pośredników napędów są... podróbkami? Niekoniecznie. Są to te same moduły tyle że... w innych cenach i polecane przez producenta. Doskonale wiesz przecież, że gdy coś służy do latania, musi kosztować. Rolnik zaś nie zapłaci "ciężkich" pieniędzy za moduł, który może kupić powiedzmy za 50zł. Zobacz artykuł instruktora i konstruktora Wojtka Pierzyńskiego a przekonasz się, że niemal każdy napęd PPG zbudowany jest z części skutera, pilarki lub opryskiwacza - i wcale nie jest to wada. Dlaczego więc producenci nie mieliby zastosować świetnych i sprawdzonych modułów zapłonowych od tych urządzeń? Wszystkie te moduły do PPG i te do motoryzacji robią te same ręce w tej samej fabryce, na tej samej taśmie montażowej. Tylko jedne wyroby są dla zasobnych a inne - takie same, dla mniej zasobnych. Sprawa rynku modułów używanych ma się podobnie jak z ciuchami. Jedni kupują u Pierre'a Cardina a inni w ciucholandzie - te same.

Sam wybierz swój zapłon do SOLO

Nieważne czy wymieniasz zapłon ze względu na usterkę, czy też ze względu na tuning. Poniżej przedstawiamy kilka możliwości modułów zapłonowych, które pasują do wszelkich napędów zbudowanych z zastosowaniem silnika SOLO. Przekonasz się, że najlepsze rozwiązania są także najtańsze.

Zapłon 1. To tani zapłon starego typu do napędów Parapower i innych, zbudowanych na bazie silnika SOLO. Zapłon po niewielkich przeróbkach pasuje także do napędów zbudowanych z silników MZ. Model ten nie jest już produkowany więc jego zakup możliwy jest tylko ze starych zapasów magazynowych. Koszt zapłonu to 250 zł. Nie jest to jednak lekki rozruch.

Zapłon 2. Nowy typ zapłonu Solo 210 - Ducati lub w prostszym przypadku słoweńska Iskra. Zawiera cewkę i koło, jest to nowy typ (z maszyn od 01.2002). Przy zmianie ze starego typu trzeba jeszcze dołożyć moduł zapłonu, cena ok 300zł (http://www.lasiogrod.pl). Zapłon ten stosowany jest w nowych napędach Parapower (www.parapower.pl).

Zapłon 3. Zapłon Kajana - Solo MZ i Solo GT. Lekki rozruch.

Zapłon 4. Zapłon o zmiennym kącie wyprzedzenia to niewątpliwie krok naprzód w stosunku do poprzedników. Równomierna praca w całym zakresie obrotów, lepsze spalanie mieszanki i mniejsze zużycie paliwa. Dodatkowo przy pełnych obrotach jest większy kąt wyprzedzenia zapłonu a więc i większa moc. Zaletą takiego zapłonu jest także lepsze uruchamianie silnika dzięki iskrze generowanej nawet przy niewielkim przekręceniu koła zamachowego. Zapłony o zmiennym kącie wyprzedzenia stosowane były dotąd w samochodach. Kąt wyprzedzenia regulowany jest odśrodkowo. Prezentowany tutaj zapłon pochodzi ze skutera z silnikiem AM6. Istnieje cała gama silników z tymi zapłonami. Różnią się tylko podstawą statora i kierunkiem obrotów koła magnesowego. Istnieje także kilka typów cewkomodułów

• sportowe: do 12000obr/min 350zł,
• zwykłe
  

W naszych napędach opartych o silnik Solo osiągających maksymalnie 7000 obrotów, wystarczą te zwykłe. Aby zamówić taki zapłon, należy na Allegro w wyszukiwarce wpisać słowo kluczowe AM6. Poszukiwanie można zawęzić dodając słowo "moduł" bądź "zapłon". Zobaczymy całą listę modułów czy cewek zapłonowych.

Stanowisko badawcze Kajana do testowania zapłonu o zmiennym kącie wyprzedzenia

Oczywiście nie musisz budować stanowiska testowego, gdyż wszystko zostało sprawdzone przez Kajana. Wystarczy że zakupisz komplety zapłon, dorobisz podstawkę i wszystko zamontujesz. Jeśli jednak chciał byś zbudować własne stanowisko diagnostyczne, wykorzystaj silnik ze starej wiertarki, dotocz koła pasowe a falownik regulujący obroty wykorzystaj z regulowanego ściemniacza do oświetlenia.

Podstawkę należy dorobić. Reszta pasuje idealnie. Na zdjęciu - oryginalna podkładka.

Zapłon KAJANA ze zmiennym wyprzedzeniem do SOLO210
Załadowane przez: paralotnisko. - Zobacz więcej sportowych i ekstremalnych wideo.

film z komentarzem Kajana

Moduł zapłonowy Ducati do zapłonu o zmiennym wyprzedzeniu. Kupisz na Allegro - szukaj "AM-6"

Koło zamachowe i cewki zapłonu o zmiennym kącie wyprzedzenia

Regulator napięcia w przypadku zastosowania obwodu ładowania akumulatora. 

1. 2. 3. 4. 5.

 

Post scriptum 
Gdy spali się wam cewka w napędzie Solo, można ją przewinąć. Cewkę zapłonową niskiego napięcia można przewinąć za parę groszy.

 

 Kilka przydatnych linków

Części do skuterów, zapłony i inne znajdziesz tutaj.

Sklep z częściami do silników.

Schematy modułów zapłonowych i elektroniki skuterów.

Kalkulator wyprzedzenia zapłonu.

UWAGA !!! Aktualizacja 15 marca 2010
W związku zdość "ożywioną" dyskusją na temat zapłonu o "zmiennym" kącie wyprzedzenia informuję, że trwają intensywne prace nad ukończeniem zapłonu. Informację tę otrzymałem od Krzyśka (Cra3y) Nad dobraniem cewkomodułu pracuje teraz kilku fachowców: (Krzysiek Gajda, EGZI oraz Kajan). Czekajcie cierpliwie i odwiedzajcie Paralotnisko.   

Porady Kajana spisał: Leszek Klich - Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć

 

PRAWA AUTORSKIE:
Autorem publikacji jest Leszek Klich. Szanuj moją pracę. Zezwalam WSZYSTKIM na kopiowanie tej publikacji na inne strony oraz przedruk pod warunkiem skopiowania CAŁOŚCI tej publikacji wraz z podaniem źródła: www.paralotnisko.pl, a także tej stopki. Udostępnianie innym tej publikacji na innych stronach czy nośnikach czy przedrukach MUSI być bezpłatne i dostępne bez wymogu logowania się na stronie.

 

Przy pisaniu artykułu posłużyłem się źródłami:
Za pomoc merytoryczną dziękuję Krzyśkowi Gajdzie - (Cra3y)
www.auto-swiat.pl/wydania,Kat-wyprzedzenia-zaplonu,2113,1.html